Voordat de nieuwbouwwijk Tussen Kasteel en Wijchens Meer zichtbaar wordt, gaat er een heel project aan vooraf. Met duurzaamheid en hergebruik als gezamenlijke insteek. Ter Steege, New Horizon en de gemeente Wijchen willen niet alleen circulair bouwen, maar nu al tijdens de sloop de onderdelen van bestaande panden behouden.
Want voordat de bouw kan beginnen, moet het oude gemeentekantoor worden gesloopt om ruimte te maken voor de nieuwbouwwijk. Niet klakkeloos met de grond gelijkgemaakt; er wordt door de samenwerkende partijen eerst ‘geoogst’. Oftewel: we behouden en bewaren zoveel mogelijk onderdelen, om ze weer in te zetten bij een volgende bouw. Naast circulair bouwen, ook circulair slopen.
Ronald van Ommen, gebiedsontwikkelaar bij Ter Steege Bouw Vastgoed, Rob van Lith, manager circulaire samenwerkingen bij New Horizon en wethouder Geert Gerrits van de gemeente Wijchen vertellen over hun gezamenlijke project.
Huis van de gemeente
Wethouder Geert Gerrits werkte tot vijf jaar geleden zelf in het voormalige gemeentekantoor. “Het was jarenlang een herkenbaar onderdeel van het centrum. Vanuit ons pand hadden we zicht op het prachtige kasteel, dat we – net als het meer – ‘de parel van Wijchen’ noemen. Zo ontstond de naam van de nieuw te ontwerpen wijk: Tussen Kasteel en Wijchens Meer. Want die twee belangrijke plekken willen we met elkaar verbinden. Daarnaast stond vast dat deze wijk, naast woningen en commerciële bestemmingen, vooral ruimte moest gaan bieden aan groen en ontmoeting. Het centrum wordt verfraaid, voor bewoners en bezoekers. En dat alles met een duurzame aanpak en uitvoering voor ogen! Dat is niet altijd makkelijk, maar wel de moeite waard. In de tender lag dan ook de nadruk op ruimtelijke kwaliteit, duurzaamheid en wonen. ”
Gewoon doen
Ter Steege, New Horizon en de gemeente Wijchen laten in dit project zien dat duurzaamheid en participatie voor hen geen hippe, loze termen zijn. Wethouder Geert Gerrits: “Binnen gemeente Wijchen en in de regio zorgen we met onze lokale plannen en het beleid, voor duurzaamheid op de lange termijn. Op de korte termijn maken we plannen en pakken we de kansen die zich voordoen onder het motto: ‘gewoon doen’. Daardoor lopen we soms vooruit op het lokaal of landelijke beleid. In Ter Steege en New Horizon vonden we partijen die deze ambitie ook aanpakken en uitwerken.”
Urban mining
Ter Steege werkt samen met New Horizon, een bedrijf dat zich specialiseert in urban mining. Rob is als manager circulaire samenwerking constant op zoek naar nieuwe samenwerkingspartners. “Wij gaan voor minder CO2 en toch meer bouwen. Door gebruik te maken van de bestaande voorraad en door steeds meer mensen te betrekken bij deze manier van slopen én bouwen. Circulariteit is de toekomst.”
Hij legt uit waar ze vandaan komen. “In onze ogen is elk pand een donorgebouw. We zien de stad als dé plek voor grondstoffen. New Horizon begon acht jaar geleden met het terugleveren van beton en bakstenen. Inmiddels oogsten we gebouwen door heel Nederland. Van de meeste grondstoffen, zoals beton en bakstenen, maken we nieuwe producten. Maar er zijn ook onderdelen die als geheel kunnen worden schoongemaakt en hergebruikt. We hebben tot nu toe bijvoorbeeld al ruim honderd binnendeuren geoogst binnen dit project en meer dan tien pallets gipsplaten. Maar ook tl-buizen, balkhout en kabelgoten. Prachtige materialen die als geheel of als grondstof een nieuwe bestemming krijgen. Zonde toch, dat deze bruikbare materialen anders gewoon worden vernietigd! Nu worden ze bij andere bouwprojecten weer ingezet.” Ronald wijst op de planning: “Op deze manier duurt de sloopfase vanzelfsprekend langer dan we gewend zijn. Je werkt heel nauwkeurig en let op de details. Ook dat is iets waar we al op voorhand rekening mee hielden.”
De circulaire cirkel rond
Rob is meer dan tevreden over de samenwerking met Ter Steege. “Het is bijzonder leuk om dit samen met Ter Steege aan te pakken. We zoeken daarin beiden de verbinding. Kijken hoe we de bouw steeds meer circulair kunnen maken. Ter Steege gaat er echt voor, het is voor hen geen mooi praatje of stempel. Dat zorgt ook voor onze klik. Ik durf wel te stellen dat we allebei koplopers zijn. Dat Ter Steege er nu voor kiest om ook daadwerkelijk circulaire producten toe te passen, maakt de cirkel rond.” Ronald vult aan: “We gebruiken bijvoorbeeld bewust circulaire bakstenen bij het project Tussen Kasteel en Wijchens Meer. Dat zijn bakstenen die al eerder geoogst zijn, in een ander project en vervolgens vermalen de grondstof vormen voor gloednieuwe stenen. Die passen perfect bij dit project!”
Optimaal gebruik
Het gemeentekantoor had door de jaren heen diverse belangrijke functies. Wethouder Geert Gerrits: “Nadat wij als gemeente verhuisden naar een nieuwe locatie, wilden we het oude pand nuttig inzetten. Zo woonden er tijdelijk jonge woningzoekers als antikraak. Daarna huisvestten we hier anderhalf jaar een groep Oekraïense vluchtelingen. Zij zijn inmiddels verhuisd naar een andere trots van Wijchen: een losmaakbaar1 en daarmee compleet circulair appartementencomplex, midden in het centrum. In die toekomst zal dit woonruimte bieden aan starters en jongeren. Dat het gemeentekantoor nu als grondstof wordt ingezet voor nieuwe bouwprojecten is toch geweldig!”
1 Losmaakbaar bouwen betekend dat het object in volledige en originele staat demontabel is. Dit maakt bouwproducten en elementen makkelijker te repareren of vervangen. En de losse onderdelen zijn herbruikbaar.
